Tháng 10/2014, Tổ chức Lương thực thế giới (FAO) đã nâng mức dự báo về thương mại gạo quốc tế năm 2014 thêm 500.000 tấn lên 40,2 triệu tấn, chủ yếu do lượng gạo nhập khẩu vào Bangladesh, Guinea, Djibouti, Sri Lanka, Thổ Nhĩ Kỳ và Zimbabwe. Tuy nhiên, dự báo lượng gạo nhập khẩu vào Hàn Quốc, Cộng hòa Hồi giáo Iran và Ai Cập sẽ ở mức thấp hơn. Về xuất khẩu, những thay đổi này đã được các nhà xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, mà chủ yếu là Thái Lan và Việt Nam, đáp ứng. Số lượng gạo mà Brazil và Pakistan xuất khẩu mùa vụ 2014 đã được điều chỉnh giảm. Với mức dự báo mới 40,2 triệu tấn, thương mại gạo thế giới năm 2014 sẽ tăng hơn 8% so với năm 2013 và đạt mức kỷ lục. Phần tăng còn lại chủ yếu là lượng nhập khẩu ở khu vực Viễn Đông, nơi các nhà thu mua lớn đang phải đối mặt với hiện tượng mất mùa và/hoặc giá cả trong nước cao. Giá cả cạnh tranh trên thế giới cũng là nguyên nhân dẫn tới hoạt động nhập khẩu gạo của các quốc gia không chỉ ở châu Phi mà còn cả ở Mỹ Latinh, vùng Caribbe, châu Âu và Bắc Mỹ tăng mạnh.
Trong số các nhà xuất khẩu, năm 2014 đang đánh dấu sự trỗi dậy của Thái Lan với tư cách là nhà cung cấp gạo lớn nhất thế giới. Brazil, Guyana, Pakistan, Paraguay và Uruguay cũng được dự báo sẽ tăng lượng gạo xuất khẩu trong năm nay. Phần lớn sự gia tăng này được dự báo sẽ gây bất lợi cho hoạt động xuất khẩu gạo của Ấn Độ, Australia, Campuchia, Trung Quốc, EU và Hoa Kỳ. Dự báo, lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam cũng ở mức tương đối thấp.
Tổ chức FAO dự báo thương mại gạo thế giới năm 2015 sẽ đạt 40,5 triệu tấn, giảm 0,6% so với mức tăng trưởng ước tính năm 2014. Xét về nhu cầu, sự gia tăng này cho thấy các nước ở châu Phi, Mỹ Latinh và vùng Caribbe nhiều khả năng tiếp tục nhập khẩu gạo nhiều hơn nữa nhất là trong bối cảnh mất mùa và nhu cầu tiêu thụ tăng nhanh chóng. Ngược lại, kim ngạch xuất khẩu gạo ở Bắc Mỹ và châu Âu được dự báo sẽ giảm xuống trong khi thị trường châu Á lại duy trì ổn định cao. Về phía các nhà cung cấp, Thái Lan dự kiến sẽ chiếm lĩnh thị trường với kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này của Bangkok tăng kỷ lục. Trong bối cảnh thị trường cạnh tranh khốc liệt, dự báo kim ngạch xuất khẩu gạo của Campuchia, Trung Quốc, Guyana, Myanmar, Pakistan, Paraguay và Hoa Kỳ tiếp tục tăng manh, trong khi kim ngạch xuất khẩu của Argentina, Australia, Brazil và đặc biệt là Ấn Độ có thể bị giảm do giá kém hấp dẫn.
Tiêu thụ gạo thế giới niên vụ 2014/15 dự báo hiện ở mức 500,5 triệu tấn (gạo xay xát), giảm 200.000 tấn so với dự báo trong tháng 10 song vẫn cao hơn 1,9% so với mức dự báo niên vụ 2013/14. Khoảng 83% lượng gạo tiệu thụ, tương đương 415,4 triệu tấn, sẽ tương ứng với lượng tiêu dùng thực phẩm. Lượng gạo dành cho bữa ăn là 14,5 triệu tấn, tương đương 3% trong tổng lượng tiêu thụ và 70,6 triệu tấn còn lại, tương đương 14%, để làm hạt giống, được sử dụng trong công nghiệp dưới dạng phi thực phẩm và thải loại. Tính theo bình quân đầu người, mặc dù giá bán lẻ cao ở hầu hết các khu vực so với năm ngoái nhưng tiêu thụ thực phẩm sẽ tăng nhẹ từ 57,3kg trong niên vụ 2013/14 lên 57,5kg trong niên vụ 2014/15.
Lần đầu tiên trong 10 năm qua, trong niên vụ 2014/15, dự báo tiêu thụ gạo toàn cầu sẽ vượt qua sản lượng, dẫn đến lượng dự trữ gạo toàn cầu năm 2015 giảm 3,8 triệu tấn xuống còn 177,5 triệu tấn. Lượng gạo dự trữ giảm chủ yếu sẽ gây lo ngại cho các quốc gia xuất khẩu gạo (như Ấn Độ, Myanmar và Thái Lan), trong khi đó lượng gạo tồn kho có khả năng cũng sẽ giảm hơn ở một số nước nhập khẩu lớn như Indonesia. Dù vậy, trữ lượng gạo thế giới sẽ vẫn ở mức cao, với tỷ lệ dự trữ để sử dụng ước đạt 34,8% trong niên vụ 2014/15, giảm 36,2% so với năm trước song vẫn đủ để đáp ứng nhu cầu trong hơn bốn tháng.
Giá gạo quốc tế liên tục giảm kể từ tháng 9 năm 2014 và mạnh nhất vào tháng 11. Việc giá gạo lao dốc được thể hiển rõ nhất trong phân khúc gạo thơm, trong bối cảnh nguồn cung dư thừa đi đôi với nhu cầu nhập khẩu giảm. Giá gạo Indica cũng phải chịu nhiều sức ép, phản ánh nhu cầu nhập khẩu hạn hẹp trong khi trên thị trường lại xuất hiện các loại gạo mới được thu hoạch. Bảng giá tại tất cả các quốc gia xuất khẩu gạo lớn, đặc biệt là Ấn Độ, Pakistan và Việt Nam, đều đang giảm. Giá gạo tại Thái Lan cũng giảm nhưng kể từ tháng 9, mức giảm này ít hơn so với ở các nước cạnh tranh do chính phủ Bangkok công bố chi tiết các kho dự trữ công nhằm kiềm chế đà trượt giá này.
|
CHỈ SỐ GIÁ GẠO FAO
|
|
|
Tất cả các loại gạo
|
Gạo Indica
|
Gạo Japonica
|
Gạo Aromatic
|
|
Chất lượng cao
|
Chất lượng thấp
|
|
|
|
2010
|
227
|
206
|
212
|
252
|
229
|
|
2011
|
242
|
232
|
250
|
258
|
230
|
|
2012
|
231
|
225
|
241
|
235
|
222
|
|
2013
|
233
|
219
|
226
|
230
|
268
|
|
2013 Tháng 12
|
227
|
214
|
206
|
226
|
271
|
|
2014 Tháng 1
|
227
|
212
|
198
|
236
|
263
|
|
Tháng 2
|
237
|
212
|
197
|
267
|
263
|
|
Tháng 3
|
238
|
207
|
199
|
270
|
264
|
|
Tháng 4
|
237
|
205
|
198
|
268
|
264
|
|
Tháng 5
|
235
|
207
|
199
|
262
|
264
|
|
Tháng 6
|
236
|
209
|
202
|
263
|
265
|
|
Tháng 7
|
239
|
212
|
206
|
265
|
265
|
|
Tháng 8
|
242
|
215
|
213
|
263
|
271
|
|
Tháng 9
|
239
|
207
|
208
|
265
|
272
|
|
Tháng 10
|
235
|
203
|
204
|
260
|
268
|
|
Tháng 11
|
232
|
199
|
200
|
287
|
211
|
|
Tháng 12
|
224
|
195
|
192
|
281
|
190
|
|
2013 Tháng 1 –
tháng 12
|
233
|
219
|
226
|
230
|
268
|
|
2014 Tháng 1 –
tháng 12
|
235
|
207
|
201
|
266
|
255
|
|
% Thay đổi
|
0,8
|
-5,7
|
-10,9
|
15,4
|
-4,9
|
Nguồn: FAO
